Eπιστημονική ημερίδα

«Εκπαίδευση στον Πολιτισμό.

Εφηβεία –Σχολείο- Οικογένεια».

Διοργάνωση:

Περιφερειακή δ\νση ΠΕκαι ΔΕ Αττικής. Τμήμα επιστημονικής

και παιδαγωγικής καθοδηγησηςΔ\θμιας εκ\σης. Δ/νση Δ/θμιας

Εκπ/σης Αν. Αττικής. Καλλιτεχνικό Γυμνάσιο Γέρακα με Λ.Τ.

Αθήνα 2014

Κωνσταντίνα Μπολιεράκη

Ζωγραφική, ΜΑrch. Σχεδιασμός-Χώρος-Πολιτισμός

Η Τέχνη, το Σχολείο και ένα Παραμύθι

Η εργασία Η Τέχνη, το Σχολείο και ένα Παραμύθι αφορά στο χρονικό σχεδιασμού, σύνθεσης και υλοποίησης μέσω της τέχνης ενός δρώμενου το σχολικό έτος 2013-2014, με αφορμή το παραμύθι του Ευγένιου Τριβιζά «οι Δραπέτες της σκακιέρας» στο Καλλιτεχνικό Σχολείο Γέρακα. Η εκπαιδευτική ομάδα αποτελείτο από τους συναδέλφους Δρ. Κορίνα Πρεβεδουράκη (εικαστικό), Τιτή Αντωνοπούλου (δασκάλα χορού), Χρήστο Καρακάση (δάσκαλο θεάτρου-κινηματογράφου) και Κωνσταντίνα Μπολιεράκη (εικαστικό).

Η στόχευση της δράσης ήταν πολύπλευρή και πολυεπίπεδη.  Θέλαμε να δηλώσουμε τη σημασία και τη δυναμική της συνύπαρξης των τριών κατευθύνσεων εικαστικά-θέατρο-χορό και οι μαθητές μας βιωματικά να ανακαλύψουν ότι: σε ένα δρώμενο το «σκηνικό» μπορεί να είναι μέσο εξέλιξης της δράσης, αντικείμενο διάδρασης, αλλά και ισότιμος πρωταγωνιστής στο τελικό αποτέλεσμα. Επιπλέον μέσα από τη δράση επιδιώξαμε να  αναδεχθεί η σύνδεση της Εκπαίδευσης περί την Τέχνη και της Εκπαίδευσης μέσω της Τέχνης, με σκοπό την αλληλοτροφοδότηση τους.

Η  εκπαίδευση εμπνέεται από το μύθο και διαπλάθει ήθος. Η μυθοπλασία είναι η σύνθεση μύθων και η αξιοποίησή της στην παιδαγωγική διαδικασία ενισχύει τη βιωματική διδασκαλία. Εδώ ξεκινάει το δικό μας συναρπαστικό ταξίδι στη μυθοπλασία, όπου συνοδοιπόροι «μύθοι» είναι τόσο η εκπαίδευση μέσω της τέχνης, όσο και το αποτέλεσμα ως προϊόν καλλιτεχνικής δημιουργίας, ο χώρος του σχολείου και το αναλυτικό πρόγραμμα και το πλαίσιο, που ορίζει η αναφορά στο δεδομένο παραμύθι.

Σε κάθε στάδιο εξέλιξης της δράσης οι μαθητές ήταν αντιμέτωποι με μια νέα εμπειρία, όπου από την ατομική εξάσκηση οδηγούνταν σε ασκήσεις συνεργασίας και οι επιμέρους συνεργασίες κατέληξαν σε μια συντονισμένη σύνθεση θεμάτων, μετασχηματίζοντας το σύνολο της εμπειρίας σε ένα ενιαίο δρώμενο. Άρα κάθε φορά η ομάδα ενεργούσε βιωματικά –ομαδοσυνεργατικά - διερευνητικά.

Άλλωστε «αυτό που χαρακτηρίζει τις δημιουργικές ιδιοφυΐες δεν είναι οι γνώσεις…» μόνο, είναι η επιθυμία και η ικανότητα να ανταλλάσσει  ιδέες, συναισθήματα, να συνδέεται με εμπιστοσύνη προς του άλλους σε δημιουργικές δραστηριότητες.

Οι ανθρώπινες σχέσεις και κατ’ επέκταση η παιδαγωγική πρακτική υπόκεινται σε αλλεπάλληλα όρια και καθορίζονται από αλλεπάλληλα όρια, όπως εγώ – άλλο – εμείς, φύση – πολιτισμός, αυθορμητισμός – πολιτιστική νομιμότητα, ελευθερία – ευθύνη, κ.ά. Το ένα όριο διαμορφώνεται από την επιθυμία καθενός νεαρού ατόμου να βιώσει την ελευθερία του. Το δεύτερο όριο προκύπτει από την υποχρέωση προσαρμογής στα κοινωνία δεδομένα.

Έχοντας την πεποίθηση ότι η τέχνη εξευγενίζει την ανθρώπινη φύση, αφού η ίδια είναι σύμφυτη, και υποστηρίζει την παιδαγωγία και τον εκπολιτισμό, εμείς στο Καλλιτεχνικό Σχολείο Γέρακα διερευνούμε τα όρια στην αγωγή των εφήβων υπηρετώντας τη καλλιτεχνική παιδεία, ενθαρρύνοντας τη μάθηση μέσω της δημιουργικότητας, της έκφρασης και του πειραματισμού.

Η θεματική του παραμυθιού «Οι Δραπέτες της σκακιέρας» έδωσε  αφορμή για το εικαστικό – χορευτικό δρώμενο και το βίντεο της Γ΄ Γυμνασίου. Στάθηκε ως ερέθισμα για διαφορετικές «συναντήσεις» δηλαδή αφορμές για δημιουργική σκέψη και δράση. Να εκφράσουν αντιλήψεις και επιθυμίες, ιδέες που αλλάζουν και απορίες που διαδέχονται τη συνηθισμένη παιδική σιωπή. Κάποια συναισθήματα μετατράπηκαν σε «πρώτη ύλη» για χορευτικούς αυτοσχεδιασμούς, για ζωγραφικά έργα  αλληλεπίδρασης και ασκήσεις φαντασίας. Η εφαρμογή της δημιουργικότητας ως μορφή νοημοσύνης ενίσχυσε την εφευρετικότητα η δε χρήση εικαστικών συμβόλων πρόσφερε άλλη μια αφορμή   για παρατήρηση του εαυτού και εμβάθυνση, κατανόηση και συγκρότηση της αυθόρμητης έκφρασης. Επιπλέον μέσα από τη δράση (εικαστική, χορευτική, σκηνοθετική) αναδείχθηκε η κατευθυνόμενη διερεύνηση, η αλληλεγγύη και ο σεβασμός.

Συμπερασματικά, πολλά από τα ερωτήματα που προέκυψαν με αφορμή το παραμύθι  συσχετίστηκαν από τους μαθητές/τριες με τη σχολική και κοινωνική ζωή τους, δημιουργώντας προϋπόθεση για τη δημιουργία σωστών διαπροσωπικών σχέσεων μέσα στο σχολείο και την οικογένεια. Τα παιδιά μέσα από τη δρώμενο οδηγήθηκαν στο να εκφράζουν τα συναισθήματά τους να έχουν προσδοκίες, να διεκδικούν τις επιθυμίες τους αλλά και να σέβονται των άλλων.

Τα καλλιτεχνικά μαθήματα των 3 κατευθύνσεων του σχολείου μας εξοικειώνουν τα παιδιά με νέους τρόπους επικοινωνίας, με κώδικες της τέχνης, τη γλώσσα των εικαστικών, του θεάτρου και του χορού. Βιώνοντας τον εαυτό και επικοινωνώντας με τους άλλους άμεσα και δημιουργικά ενισχύεται η ατομική έκφραση, η αλληλεπίδραση και η κριτική στάση, ενισχύοντας τη σχολική συλλογικότητα.

Βιβλιογραφία

• Chapman L., Διδακτική της τέχνης προσεγγίσεις στην καλλιτεχνική αγωγή, εκδ. Νεφέλη, 1993

• John McK. CampII, Η Αγορά της Αρχαίας Αθήνας, Αμερικανική σχολή Κλασικών Σπουδών, Αθήνα

• Μυταράς Δ., Η Γλώσσα της Τέχνης, εκδ. Ίδρυμα Ευγενίδου, Αθήνα, 2012

• Παπαδόπουλος Γ., Μυθοπλασία Βίωμα και Παιδεία Διδασκαλίας Τέχνη: Θεωρία και Εφαρμογές, εκδ. Ψηφίδα, Αθήνα, 2012

• Ρηντ Χ., ιστορία της Μοντέρνας Ζωγραφικής, εκδ. Υποδομή, Αθήνα, 1978

• Τριβιζάς Ευγένιος, Οι Δραπέτες της Σκακιέρας, εκδ. Καλέντης, Αθήνα, 2009

• Goleman D., Η συναισθηματική νοημοσύνη, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, 1997