Έκθεση εικαστικών της ομάδας 7+

Παρασκευή 7/7/2017
ώρα 20:00 στο Ναό του Αγίου Ρόκκου, πλατεία Σπλαντζιάς, Χανιά

Διάρκεια έκθεσης: 7/7/2017 – 16/7/2017
ώρες 11:00-13:00 και 18:00-22:00

Βερυκάκη Ό. Καραλέκα Σ. Κουμαντάκη Δ. Μαραβελάκη Μ. Μπολιεράκη Κ. Μπολιεράκη Κ. Παπαδάκη Χ.

επιμέλεια: Πέγκυ Κουνενάκη

Αποκαλούν την ομάδα τους 7+… που σημαίνει ότι οι επτά γυναίκες εικαστικοί, Όλγα Βερυκάκη, Σοφία Καραλέκα, Δήμητρα Κουμαντάκη, Μαρίνα Μαραβελάκη, Κλειώ Μπολιεράκη, Κωνσταντίνα Μπολιεράκη, Χριστίνα Παπαδάκη, όχι μόνο αποφάσισαν να δράσουν συλλογικά, αλλά είναι διαθέσιμες και ανοικτές σε περεταίρω συνεργασίες. Τί τις ενώνει; Η κοινή κρητική ρίζα, η αγάπη τους για το νησί, η σχετικά ταυτόχρονη – χρονικά- μαθητεία τους στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας και το κυριότερο: η επαγγελματική ενασχόλησή τους με τις εικαστικές τέχνες στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Θα πρόσθετα ακόμη, ότι δεν φαίνεται να εφησυχάζουν όντας καλυμμένες από τον δημόσιο μισθό, αλλά προβληματίζονται και παλεύουν για την τέχνη τους. Παραμένουν ενεργές υπερασπιζόμενες έως κεραίας την καλλιτεχνική τους φύση.

Όταν τις συνάντησα για πρώτη φορά, τις ρώτησα αν έχουν επιλέξει θέμα. Μ’ ένα στόμα απάντησαν: «Κοινός Τόπος». Στις πολλαπλές ερμηνείες του τίτλου, εκείνες στάθηκαν σ’ όσα ανάφερα παραπάνω αλλά και σε κάτι πολύ πιο σημαντικό: την ανάγκη τους να επικοινωνήσουν μεταξύ τους ως ομότεχνες, να εκφράσουν τον προσωπικό εικαστικό τους λόγο συλλογικά, να συζητήσουν μεταξύ τους και με τους άλλους για τα νέα δεδομένα της ζωής και της τέχνης. Να δουν τις διαφορετικές απόψεις που καταθέτει η κάθε μια τους, να συνυπάρξουν στη διαφορετικότητά τους. Σπουδαία απόφαση σε μια εποχή που κυριαρχεί ο ατομισμός και πριμοδοτείται ο ανταγωνισμός.

Αν εξαιρέσει κανείς την έννοια του τοπίου στην πολλαπλότητά του που είναι κοινός τόπος για τις περισσότερες, η εικαστική τους έκφραση μοιάζει μ’ ένα παλίμψηστο. Η ζωγραφική συνυπάρχει με τη χαρακτική και το ψηφιδωτό, χωρίς αντιθέσεις και εντάσεις. Η παράδοση συναντιέται και συνομιλεί με τα νέα υλικά και τις διαφορετικές φόρμες. Ο κοινός τόπος γίνεται πεδίο διαλόγου και αλληλοσυμπλήρωσης. Κάθε μια τους έχει έναν Άλλο λόγο και τόπο, που αξίζει να τον δούμε πιο αναλυτικά.

Βερυκάκη Όλγα: Με θέμα την πόλη η ζωγράφος κάνει ένα παιχνίδι ανάμεσα στο σήμερα, στο ιστορικό παρελθόν και σε μια φανταστική πραγματικότητα, προκαλώντας έτσι τον θεατή να μπει στον δικό της κόσμο, που είναι γεμάτος σχήματα, χρώματα και φαντασία. Η διαχρονική έννοια της οικίας, προσφιλές θέμα σε πολλά προηγούμενα έργα της, βρίσκεται και πάλι στον πυρήνα του εικαστικού προβληματισμού της. Με ξεχωριστές τεχνικές δεξιότητες η οικία μετατρέπεται σταδιακά σε πόλη, άλλοτε ιδανική κι άλλοτε ιστορική, μια κουκίδα στο ψηφιδωτό της Ιστορίας. Στα περισσότερα έργα της απουσιάζουν οι άνθρωποι, οι κατασκευές όμως τους υπονοούν, δίνοντας τους, ταυτόχρονα, υπόσταση. Τα χρώματα αλλάζουν ανάλογα με την πορεία του ήλιου, δίνοντας έτσι μια διαχρονικότητα στον χώρο και τον τόπο. Για να επιτευχθεί ο στόχος η ζωγράφος χρησιμοποιεί χρώματα σε σκόνες, ακρυλικά, χρυσό και άλλα υλικά, δουλεμένα όλα με μικτή τεχνική που ολοκληρώνει αποτελεσματικά τη σύνθεση.

Καραλέκα Σοφία: «Ένα σπίτι μόνο του» με τη φιγούρα ενός ανθρώπου μόλις να διακρίνεται. Άλλες αχνές ανθρώπινες φιγούρες σ’ ένα φανταστικό τοπίο γεμάτο σπαράγματα εικόνων της φύσης, φυτά, ζώα, έντομα σε πολλαπλές παραλλαγές ή επαναλήψεις. Το όνειρο μπερδεύεται με την πραγματικότητα, η ματιά της ζωγράφου προς τα έξω και προς τα μέσα γονιμοποιεί δημιουργικά την πάλη ανάμεσα στο συνειδητό και το ασυνείδητο, σε μια ενδιαφέρουσα και άκρως πρωτότυπη ζωγραφική πράξη. Το παιδικό και εκ των πραγμάτων συναισθηματικό σχεδίασμα διακόπτεται συχνά βίαια από κάποιο μοτίβο που αν και κυριαρχεί δεν επιβάλλεται. Το συνεχές παιχνίδι ανάμεσα στο λευκό, το μαύρο, το γκρίζο, τα ελάχιστα ίχνη χρώματος, δημιουργεί μοναδικά εικαστικά τοπία. Η Σοφία Καραλέκα, με κύριο εργαλείο της τη ζωγραφική, μεταφέρει στον καμβά την προσωπική της συζήτηση με τον εσωτερικό και εξωτερικό κόσμο. Τα συναισθήματα αμφίρροπα: αναρωτιέται, αμφιβάλλει, σβήνει, γράφει και ανασυνθέτει ένα δικό της μαγικό κόσμο.

Κουμαντάκη Δήμητρα: Με τη χαρακτική να είναι το κύριο μέσον έκφρασης της, η καλλιτέχνις δίνει μια άλλη διάσταση στην ιστορικότητα της Κρήτης. Την απασχολεί η ανάπλαση του νομίσματος της αρχαίας Ελύρου, μιας δωρικής πόλης που ήκμασε από τον 4ο π.Χ. αιώνα έως την ύστερη αρχαιότητα, στα νοτιοδυτικά του νομού Χανίων, άμεσα συνδεδεμένη με το ιερό του Απόλλωνα στους Δελφούς. Στο ένα μέρος του νομίσματος απεικονίζεται κεφάλι αίγαγρου και αιχμή βέλους. Εκατέρωθεν του αίγαγρου αναγράφεται η λέξη Ελύριον. Στην άλλη πλευρά του υπάρχει μέλισσα σε στάση ανάπαυσης. Σ’ αυτήν ακριβώς την πλευρά χαράσσεται η λέξη Φως ως συνδετικός ιστός ύλης και πνεύματος, τροφοδότριας μέλισσας και ιερού των Δελφών.
Η χαράκτρια τυπώνει τα έργα της σε διαφανές χαρτί και ζελατίνες. Στην προσπάθειά της να αποδώσει την τρίτη διάσταση αποτυπώνει τα σχέδια της σε πολτό καμωμένο από ξερά χόρτα της κρητικής υπαίθρου. Μυριστικά και βότανα αναμειγνύονται με το χαρτί για να χτίσουν ένα νόμισμα ριζωμένο σ’ αυτό τον τόπο, νόμισμα φέρον το μύθο και την ιστορία του.

Μαραβελάκη Μαρίνα: Με μια παιγνιώδη και κοσμοπολίτικη διάθεση η καλλιτέχνις «εγκαταλείπει» συμβολικά την Κρήτη και ταξιδεύει τον θεατή στη Ζυρίχη και στην παρακείμενη λίμνη της Κωνσταντίας, που βρίσκεται στο τριεθνές, ανάμεσα στην Ελβετία, τη Γερμανία και την Αυστρία. Ασχολείται με θέματα όχι μόνο προσφιλή στην ίδια αλλά και διαχρονικά ενδιαφέροντα: τα κτίρια και τη φύση. Επιθυμία της είναι να μοιραστεί με τον θεατή ό,τι την απασχολεί εικαστικά, να τον παρασύρει τόσο στις σκοτεινές όσο και φωτεινές πλευρές του θέματος που επιλέγει. Επιμένοντας στο εικαστικό της ιδίωμα απαξιώνει κάθε περιγραφικό στοιχείο και επικεντρώνεται στην αναπαράσταση συμβολικών αρχιτεκτονικών συνόλων ή τοπίων, που τα αποτυπώνει κυρίως μέσα από γεωμετρικές αποδόσεις της φόρμας. Με ένα δικό της τρόπο αναπλάθει ό,τι της κεντρίζει το ενδιαφέρον, το μεταφέρει στις εικόνες της, δίνοντας του συχνά άλλο νόημα ή διαφορετική λειτουργία. Την πολύμορφη δουλειά της περικλείει σε τρία ή τέσσερα επίπεδα πλέξιγκλας, που ανάμεσά τους τοποθετεί χαρακτικά (ξυλογραφίες, χαλκογραφίες και μήτρες από χαρτόνι).

Μπολιεράκη Κλειώ: Ο αμφορέας είναι το πήλινο αγγείο με το οβάλ σώμα και τις κάθετες λαβές αμφίπλευρα ή από τη μία μόνο πλευρά, που χρησιμοποιήθηκε πρώτα από τους αρχαίους Έλληνες και μετά από τους Ρωμαίους για τη μεταφορά και αποθήκευση κρασιού, λαδιού, ελαιοκάρπου, δημητριακών και ψαριών σ’ όλη τη Μεσόγειο. Η ζωγράφος τον ανασύρει από τα βάθη της ιστορίας και τον χρησιμοποιεί ως συμβολικό και διαχρονικό μέσο μεταφοράς ιδεών και προβληματισμών ανάμεσα στο χθες και στο σήμερα. Ζωγραφίζει τους αμφορείς της πάνω σε μουσαμά, με λάδι ή μικτές τεχνικές, χρησιμοποιεί γήινα χρώματα για να τονίσει την παλαιότητα του αντικειμένου, κόβει τα σχέδια της και τα τοποθετεί ανάμεσα σε επιφάνειες πλέξιγκλας, ώστε οι ζωγραφικές της να μοιάζουν σαν να αιωρούνται στον χρόνο. Επιδιώκει, χωρίς ίχνος αρχαιολατρείας, μ’ ένα δικός της τρόπο να επανατοποθετήσει τα πράγματα, να επανεξετάσει και να επαναπροσδιορίσει το παρελθόν σε σχέση με τη νέα εποχή, όπως αυτή φαίνεται να διαμορφώνεται τα τελευταία χρόνια.

Μπολιεράκη Κωνσταντίνα: Τέσσερις εικόνες σε ψηφιδωτό που εξελίσσονται σπειροειδώς, αποτελούν την εγκατάσταση της καλλιτέχνιδας με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Σπουδή: μια βόλτα, μια ματιά στην ιστορία». Θεματολογικά ασχολείται με το λιμάνι των Χανίων. Η εικαστική ματιά της αγγίζει ιστορικά αρχιτεκτονήματα που αντιπροσωπεύουν διαφορετικές χρονικές περιόδους και ταυτόχρονα αντανακλούν τους πολιτισμούς που πέρασαν κι άφησαν τα σημάδια τους σ’ αυτό τον χώρο. Στις τρεις πλευρές του έργου εικονίζονται ο Φάρος, το Γυαλί Τζαμί και το Ναυτικό Μουσείο, τοπόσημα του λιμανιού, ενώ στην τέταρτη σχεδιάζεται το άνοιγμα προς τη θάλασσα. Η εσωτερική πλευρά του έργου καλύπτεται με κάτοπτρα. Ως ένα βαθμό πρόκειται για ένα αλληλεπιδραστικό έργο, αφού η εικόνα του θεατή αντανακλάται πάνω του, κι εκείνος χωρίς να το επιζητά ταυτίζεται πολιτισμικά με τον τόπο, τον χώρο και τον χρόνο. Το ψηφιδωτό ως τέχνη και ως τεχνική ενισχύει εννοιολογικά το θέμα, ενώ τα υλικά που χρησιμοποιεί η δημιουργός συνδέουν αρμονικά την ιστορία με τη σύγχρονη πραγματικότητα.

Χριστίνα Παπαδάκη: Τοπία που εναλλάσσονται – εσωτερικοί και εξωτερικοί χώροι ή το πάντρεμά τους μ’ ένα παράθυρο να τους συνδέει, όπως και μουσικά όργανα στο μεταίχμιο τους, κυριαρχούν στα έργα της ζωγράφου. Η ομορφιά και η ηρεμία της φύσης εισχωρούν στον εσωτερικό χώρο, το έξω γίνεται μέσα και αντίθετα, το δοξάρι ξαπλωμένο δίπλα στην κρητική λύρα λες και περιμένει τον λυράρη για ν’ αρχίσουν τα όργανα. Η Χριστίνα επιλέγει για να εκφραστεί κλασικούς δρόμους της ζωγραφικής, στοιχείο καθώς φαίνεται να συνδέεται άμεσα με τις δικές της αξίες. Τα έργα της είναι όλα τους σε μικτή τεχνική, τα υλικά που χρησιμοποιεί είναι τα ακρυλικά, τα μολύβια και τα ξηρά παστέλ. Στη ζωγραφική της διακρίνεται μια οπτική και απτική υφή, στοιχείο απόλυτα εναρμονισμένο με τα υλικά της. Οι εικαστικές επιλογές της σ’ ένα βαθμό αντιβαίνουν στη σύγχρονη πραγματικότητα, ωστόσο, δεν παύουν να λειτουργούν διαχρονικά και να συγκινούν.

Πέγκυ Κουνενάκη
Κριτικός Τέχνης, Συγγραφέας. Ιούνιος 2017.